Rozdzielanie mieszanin cz. II
Rozdział mieszaniny na składniki daje się zwykle przeprowadzić za pomocą operacji fizycznych i przy tym bez wielkiego trudu. Dotyczy to zwłaszcza mieszanin niejednolitych. Stosowane w konkretnych przypadkach metody zależą każdorazowo od własności rozdzielanej mieszaniny, w szczególności od stanu skupienia tworzących ją faz. Tak np. ciecz można oddzielić od zawieszonych w niej cząstek fazy stałej przez sączenie (rys. 1), przez odwirowanie lub też przez dekantację, tj. osadzanie cząstek fazy stałej na dnie naczynia pod wpływem siły ciężkości i następnie odlanie klarownej cieczy znad powstałego osadu.
Mieszaninę dwu faz ciekłych rozdziela się przez wlanie jej do tzw. rozdzielacza (rys. 2), gdzie pozostaje ona w spokoju aż do ustania się obu warstw ciekłych, po czym spuszcza się warstwę dolną przez otwarcie kranu.
Co się tyczy rozdzielania mieszanin jednolitych, to w praktyce chodzi zwykle o mieszaniny ciekłe. Najczęściej stosowana jest tu metoda destylacji, w której wykorzystuje się różnicę temperatur wrzenia składników mieszaniny. Rysunek 3 przedstawia aparat destylacyjny stosowany najczęściej w pracy laboratoryjnej. Skroplmy przechodzące w początkowym okresie destylacji zawierają głównie składnik bardziej lotny, wobec czego ciecz wrząca w kolbie wzbogaca się w składnik trudniej lotny i jej temperatura wrzenia wzrasta. Dokładny rozdział uzyskuje się jedynie wówczas, gdy składniki wykazują dużą różnicę temperatur wrzenia (§ 39).
Gdy mieszanina ciekła (roztwór) zawiera rozpuszczoną substancję stałą, można tę ostatnią wydzielić przez częściowe odparowanie rozpuszczalnika i następne oziębienie roztworu. Substancja rozpuszczona wypada wówczas z roztworu, zwykle w postaci kryształów. Postępowanie takie nazywa się krystalizacją.
Większość substancji jednorodnych da się również rozdzielić na składniki prostsze. Rozkład ten odbywa sią jednak zazwyczaj o wiele trudniej i prowadzi do produktów całkiem niepodobnych do substancji wyjściowej. Procesy takie należy więc zaliczyć do przemian chemicznych.