Występowanie i otrzymywanie nadtlenku wodoru

Tlen i wodór tworzą oprócz wody jeszcze inny związek, w którym na 1 część wodoru przypada 16 części tlenu, a więc dwukrotnie więcej niż w wodzie. Że zaś ciężar cząsteczkowy tego związku został oznaczony na 34, należy mu przypisać wzór H2O2. Związek ten nosi nazwę nadtlenku wodoru.

Nadtlenek wodoru tworzy się w drobnych ilościach podczas samorzutnego utleniania wielu substancji pochodzenia organicznego. Obecność śladów jego stwierdzono też w wodzie pochodzącej z opadów atmosferycznych. Powstaje on wreszcie wszędzie tam, gdzie wodór in statu nascendi działa na tlen molekularny. Stąd spotyka się nadtlenek wodoru w płomieniu tlenowodorowym, w którym niewątpliwie występują, choć w niewielkich ilościach, pojedyncze atomy wodoru, powstające z dysocjacji termicznej cząsteczek H2. Ze jednak nadtlenek wodoru jest związkiem nietrwałym (por. niżej), więc natychmiast po utworzeniu ponownie się rozkłada. Ażeby stwierdzić jego obecność w płomieniu wodorowym, należy produkty spalania gwałtownie oziębić, np. skierowując płomień na kawałek lodu.

W większych ilościach nadtlenek wodoru został otrzymany po raz pierwszy przez Th ćn ar da (1818) działaniem kwasu siarkowego na nadtlenek barowy: Ba02 + H2S04 = BaSO + H2Oa.

Ponieważ siarczan barowy jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, działając obliczoną ilością kwasu siarkowego otrzymuje się po odsączeniu BaSOi czysty wodny roztwór nadtlenku wodoru. W ten sposób wytwarza się i obecnie w technice pewne ilości H2O2. Częściej stosuje się zamiast nadtlenku barowego nadtlenek sodowy, Na2C>2, powstający przez bezpośrednie spalanie sodu w powietrzu. Dla oddzielenia od powstającego równocześnie, rozpuszczalnego w wodzie siarczanu sodowego, NaSO/, oddestylowuje się nadtlenek wodoru z roztworu pod zmniejszonym ciśnieniem.

W ostatnim czasie coraz bardziej wchodzi w użycie wytwarzanie nadtlenku wodoru z kwasu nadtlenodwusiarkowego, H2S208 (lub jego soli), otrzymywanego na drodze elektrolitycznej (por. § 155): H2S20g -j- 2H20 = 2H2S04 -f- H2Oa. Oczyszcza się nadtlenek wodoru przez destylację jego roztworów wodnych pod zmniejszonym ciśnieniem w możliwie niskiej temperaturze.