Cząsteczki położone na granicy pomiędzy dwiema fazami znajdują się w innych warunkach, aniżeli cząsteczki umieszczone w głębi fazy jednolitej. W tym drugim przypadku cząsteczka jest otoczona równomiernie ze wszystkich stron przez cząsteczki sąsiednie, tak iż działanie sił między cząsteczkowych nawzajem się znosi. Natomiast otoczenie cząsteczki w warstwie granicznej nie jest równomierne, có powoduje odmienne jej zachowanie się (rys. 27). W układach niejednolitych zło para żonych z kilku faz, występujących w zwartych masach, owa warstwa graniczna stanowi tylko nieznaczną część ogólnej masy układu i wobec tego nie ma większego wpływu na jego zachowanie się jako całości. Rola warstwy granicznej ujawnia się w takich zjawiskach, jak napięcie powierzchniowe lub adsorpcja, czyli zagęszczenie cząsteczek na granicy faz. W miarę przechodzenia do układów coraz bardziej rozdrobnionych, tzn. takich, w których poszczególne fazy występują w postaci coraz drobniejszych cząstek o coraz bardziej rozwiniętej powierzchni granicznej, znaczenie tej powierzchni staje się coraz większe. Zachowanie się takich układów rozproszonych zależy nie tylko od własności każdej z faz, lecz i od stopnia rozproszenia, tj. od wielkości cząstek fazy rozproszonej, zawieszonych w ośrodku rozpraszającym.
W przypadku granicznym cząstki fazy rozproszonej mogą być rozdzielone równomiernie w ośrodku rozpraszającym jako pojedyncze cząsteczki chemiczne. Takie układy mają we wszystkich dostępnych ba- daniu częściach własności identyczne, zalicza się je więc do układów jednolitych.
Dolna granica rozpoznawcza mikroskopu, tj. wielkość najmniejszego przedmiotu, którego obraz można jeszcze otrzymać za pomocą mikroskopu, jest rzędu wielkości połowy długości fali użytego światła, a więc dla światła widzialnego wynosi około 2-10-5 cm (2000 A). Wymiary zaś pojedynczych cząsteczek chemicznych nie przekraczają zazwyczaj 10“7 cm (10 A). Nazwą ukladoio rozproszonych (dyspersyjnych) obejmuje się zwykle takie, w skład których wchodzą cząstki o wymiarach leżących w wymienionych granicach, a więc zajmujące położenie pośrednie pomiędzy układami jednolitymi a wyraźnie niejednolitymi. Pamiętać jednak należy, że wymienione granice są czysto umowne. Przejście bowiem od układów rozproszonych do układów jednolitych z jednej strony, a do układów niejednolitych z drugiej nie zaznacza się ostrą zmianą w ich własnościach. Przeciwnie, wraz ze zmianą wielkości cząstek własności te zmieniają się stopniowo.
Zależnie od tego, w jakim stanie skupienia występuje ośrodek rozpraszający i faza rozproszona, rozróżnić można typy układów dyspersyjnych wymienione w tablicy 10.
Leave a reply