Zadania chemii i jej stosunek do innych nauk

Chemia wraz z fizyką należą do nauk przyrodniczych. Współczesna wiedza ludzka o otaczającym nas świecie jest tak rozległa, że z konieczności musi być podzielona na liczne gałęzie, z których każda zajmuje się zjawiskami zachodzącymi w ściśle określonej dziedzinie. Tak więc astronomia bada ruchy ciał niebieskich, geologia interesuje się przemianami, jakim z biegiem czasu ulega nasza Ziemia, treść botaniki stanowią zjawiska zachodzące w świecie roślinnym itd. Fizyka i chemia zajmują się wszelkimi przemianami w świecie materialnym, niezależnie od środowiska, w jakim zachodzą. Parowanie wody stanowi np. przedmiot zainteresowania fizyki niezależnie, czy odbywa się ono na powierzchni oceanu, czy w kotle parowym, czy w jakichkolwiek innych warunkach. Wszelkie zjawiska, wchodzące w zakres tej czy innej gałęzi wiedzy przyrodniczej, dają się ostatecznie sprowadzić do zjawisk fizycznych lub chemicznych. W tym też sensie fizyka i chemia mogą być uważane jako podstawa wszystkich innych nauk przyrodniczych.

Granicy między zakresem zainteresowań fizyki i chemii nie da się ściśle przeprowadzić. Zjawiska fizyczne określa się zwykle jako te, podczas których następuje przemiana jednego rodzaju energii w drugi, ale materia nie zmienia swych istotnych własności. Podczas przemian chemicznych zachodzi natomiast głęboka zmiana własności materii, biorącej udział w procesie. Łatwo jednak spostrzec, że opierając się na takiej definicji, nie można przeprowadzić ostrej granicy pomiędzy zjawiskami fizycznymi a chemicznymi. Można wprawdzie podać przykłady typowych przemian zarówno fizycznych (zjawiska ruchu, ogrzewanie ciał, przepływ prądu elektrycznego przez przewodniki elektryczne), jak i chemicznych (rdzewienie żelaza, spalanie węgla, rozkład wody pod wpływem prądu elektrycznego). Obok tych przemian typowych spotyka się jednak i takie, co do których trudno byłoby orzec, l — Chemia nieorganiczna do której kategorii je zaliczyć. Topnienie więc i parowanie ciał zalicza się jeszcze do zjawisk fizycznych, choć towarzyszy im skokowa zmiana wielu własności substancji. Również i zjawisko rozpuszczania uważane jest, choć nie bez pewnych zastrzeżeń, za zjawisko fizyczne składniki roztworu dają się bowiem łatwo oddzielić od siebie. Natomiast zewnętrznie tak podobne do poprzedniego zjawisko roztwarzania metali w kwasach jest już niewątpliwie przemianą chemiczną, prowadzi bowiem do powstawania substancji całkowicie odmiennych od substancji wyjściowych.