Gramoatom i gramocząsteczka

Masy pojedynczych atomów, wyrażone w jednostkach powszechnie używanych (gramach lub miligramach), są liczbami niezmiernie małymi. Aby uniknąć tej niedogodności, używa się dla porównania mas atomowych jednostek względnych. Ponieważ wodór wchodzi w skład związków zawsze w ilościach najmniejszych i jako substancja prosta jest najlżejszy ze wszystkich gazów, należy sądzić, że atomy jego mają masą najmniejszą. Jeśli więc masę tego najlżejszego atomu przyjąć za jednostkę mas atomowych, to wszystkie one wyrażą się liczbami większymi od jednostki.

Dla porównania masy atomu jakiegokolwiek pierwiastka z masą atomu wodorowego należy określić ilościowy skład związku tego pierwiastka z wodorem oraz oznaczyć liczbowy stosunek atomów obu tych pierwiastków w cząsteczce związku (por. § 14). Ponieważ jednak wodór tworzy trwałe związki ze stosunkowo niewielką tylko liczbą pierwiastków, natomiast prawie wszystkie pierwiastki łączą się z tlenem, ustalono w drodze umowy międzynarodowej, by porównywać masy atomowe pierwiastków z masą atomową tlenu, przyjętą za 16,0000. Dla masy atomowej wodoru wypadnie wówczas liczba 1,008. Liczba wskazująca stosunek masy atomu pierwiastka do masy atomu tlenu, przyjętej za 16 lub, inaczej, liczba wskazująca, ile razy masa atomu pierwiastka jest większa od 1/16 masy atomu tlenu, nosi nazwę ciężaru atomowego pierwiastka.

W tablicy 2 podano ciężary atomowe wszystkich pierwiastków według najnowszych oznaczeń. Jako liczby względne, ciężary atomowe wyrażone są w jednostkach niemianowanych. Analogicznie do definicji gramorównoważnika (§ 8), gramoatomem nazywa się ilość pierwiastka wyrażoną w gramach, licz-