Hydroliza cz. II

Pewna część rozpuszczonej soli uległa więc pod wpływem wody rozpadowi na wolny kwas i .wolną zasadę. Jest to reakcja odwrotna do reakcji zobojętniania. Nosi ona nazwę hydrolizy. Ulegają jej sole mocnych zasad i słabych kwasów, słabych zasad i mocnych kwasów oraz sole słabych zasad i słabych kwasów. Natomiast sole powstałe z zobojętnienia mocnych kwasów mocnymi zasadami hydrolizie nie ulegają, gdyż oba rodzaje jonów powstających z dysocjacji tych soli mogą istnieć w znacznych stężeniach obok jonów H+ i OH-, nie łącząc się z nimi na cząsteczki niezdysocjowane.

Eliminując [HH ] z równań (VI,19) i (VI,20) i biorąc pod uwagę, że podczas hydrolizy niezdysocjowane cząsteczki kwasu i jony OH- powstają w ilościach równoważnych, otrzymujemy: [CH3002] Ku, __ j. [OH' ! = [/ (VI ,21) [OH-]2 r K

Stopniem hydrolizy nazywa się ułamek wskazujący, jaka część początkowej ilości soli uległa przemianie w myśl równania podanego na str. 99. Jeśli stopień ten jest niewielki, stężenie początkowe jest mniej więcej równe stężeniu anionów soli: [CH3CO, ]ic. Dla stopnia hydrolizy otrzymujemy wyrażenie następujące:.

Stopień hydrolizy soli jest więc tym większy, im słabszy jest kwas tworzący sól, im mniejsze stężenie i im wyższa temperatura (ze wzrostem temperatury rośnie iloczyn jonowy wody por. § 53).

Miareczkując wodorotlenkiem sodowym jakiś słaby kwas, np. kwas octowy, należy używać jako wskaźnika fenoloftaleiny, zmieniającej zabarwienie w roztworach słabo zasadowych (pH = 8,2—10), gdyż powstały przez zobojętnienie octan sodowy daje wskutek hydrolizy odczyn zasadowy. Natomiast miareczkowanie kwasem solnym amoniaku odbywać się powinno zawsze wobec oranżu metylowego lub innego wskaźnika, dla którego obszar zmiany barwy przypada na małe wartości pH. Wreszcie oznaczając stężenie mocnego kwasu przez miareczkowanie mocną zasadą najlepiej stosować wskaźnik, którego obszar zmiany barwy leży w pobliżu pH = 7 (np. błękit bromo ty molowy). Zresztą w tym ostatnim przypadku (jeśli tylko roztwory nie są zbyt rozcieńczone) skok wartości pH wywołany dodatkiem jednej kropli odczynnika w punkcie zobojętnienia jest tak duży, że można z powodzeniem używać również poprzednio wymienionych wskaźników. Nigdy natomiast nie należy miareczkować słabej zasady słabym kwasem lub odwrotnie (np. amoniaku kwasem octowym). Wówczas bowiem pH, a z nim i zabarwienie wskaźnika zmienia się stopniowo i dokładne uchwycenie punktu zobojętnienia staje się niemożliwe.