Metody oznaczania ciężaru cząsteczkowego gazów oraz ciężarów atomowych cz. III

Jeśli założy się, że współczynniki rozszerzalności cieplnej badanej pary i powietrza są sobie równe (tj,, że zarówno para, jak i powietrze zachowują się jak gazy doskonałe), wówczas można twierdzić, że użyta do pomiaru ilość substancji m zajęłaby w temperaturze pokojowej T i pod ciśnieniem panującym w eudiometrze p taką samą objętość v, jak i wyparte przez nią powietrze, gdyby w tych warunkach mogła istnieć w stanie pary. Można więc do równania (II, 10) wstawić odczytaną w eudiometrze objętość v i temperaturę pokojową T. Ciśnienie p zaś znajdujemy odejmując od ciśnienia barometrycznego B prężność nasyconej pary wodnej (§ 37) w temperaturze pokojowej w oraz ciśnienie słupa wody h pozostałej w eudiometrze, przerachowane na te same jednostki .ciśnienia co B i uj. Ostatecznie otrzymuje się wzór następujący:

Metoda V. Meyera nie jest zbyt dokładna. Błąd popełniony podczas oznaczania ciężaru cząsteczkowego może dochodzić do paru procent. Nie jest to jednak istotne, jeśli się zważy, że dokładne obliczenie ciężaru cząsteczkowego odbywa się na podstawie znajomości składu chemicznego substancji i wartości ciężarów atomowych (§ 12). Doświadczalny pomiar ciężaru cząsteczkowego potrzebny jest jedynie dla rozstrzygnięcia, którą wielokrotność najmniejszej możliwej wartości przyjąć należy jako liczbę właściwą.

Podstawę do dokładnego oznaczenia ciężaru atomowego pierwiastka stanowi znajomość jego ciężaru równoważnikowego, określanego drogą analizy chemicznej. Jeśli pierwiastek łączy się z wodorem w stosunku atomowym 1:1, wówczas jego ciężar równoważnikowy jest zarazem ciężarem atomowym. Jeśli zaś jeden atom pierwiastka przyłącza kilka atomów wodoru, to ciężar atomowy stanowi odpowiednią wielokrotność ciężaru równoważnikowego. Istnieje kilka sposobów określenia właściwej wartości ciężaru atomowego. Będą one omówione w § 75, 78 i 105.