Własności fizyczne i chemiczne tlenu

Tlen w zwykłej temperaturze jest gazem bez barwy, smaku i zapachu, nieco cięższym od powietrza. Z gęstości wypada dla tlenu ciężar cząsteczkowy 32, odpowiada mu więc wzór 02. Oziębiony poniżej 119°C i poddany wysokiemu ciśnieniu ulega skropleniu na ciecz bar- wy niebieskiej, nieco cięższą od wody, a w 219cC zestala się w jasnoniebieską masę krystaliczną. Rozpuszczalność tlenu w wodzie jest niewielka, dzięki czemu można go zbierać nad wodą. Litr wody w 0°C rozpuszcza 49,1 cm3, a w 20°C — 31 cm3 gazu. Ta niewielka rozpuszczalność ma jednak duże znaczenie dla rozwoju życia organicznego w wodzie. Zwierzęta wodne zużywają bowiem do oddychania wyłącznie tlen rozpuszczony w wodzie, nie mają zaś zdolności wyzyskiwania tlenu chemicznie związanego.

Pod względem chemicznym tlen jest pierwiastkiem bardzo czynnym. Łączy się łatwo z wieloma pierwiastkami w reakcji bezpośredniej, zwłaszcza w temperaturze podwyższonej. Te reakcje łączenia się z tlenem nazywa się ogólnie reakcjami utleniania. Szczególnie łatwo, zwłaszcza po podgrzaniu, reagują takie pierwiastki, jak sód, potas, magnez i niektóre inne metale, wodór, węgiel, fosfor, siarka. Inne natomiast, jak np. żelazo lub miedź, utleniają się na powietrzu tylko powoli i dopiero w wyższej temperaturze. Oczywiście w czystym tlenie reakcje' te odbywają się jeszcze energiczniej, tak że nawet reakcja z żelazem ma przebieg gwałtowny. Podczas tych przemian następuje wydzielenie dużych ilości ciepła i światła. Przemiany, którym towarzyszy wydzielanie się ciepła, nazywane są ogólnie przemianami egzotermicznymi,, reakcje zaś gwałtownego łączenia się z tlenem określa się zazwyczaj jako reakcje spalania.