Prawo Moseleya, znalezione na drodze empirycznej, pozwala ustalić kolejność pierwiastków według wzrastających liczb atomowych przez porównanie widm rentgenowskich. Na jego podstawie można też stwierdzić, czy istnieją w szeregu wolne miejsca, odpowiedające pierwiastkom jeszcze nie odkrytym. W miejscach takich bowiem następuje nienormalnie duży skok w wartości długości fali prążka X pomiędzy następującymi po sobie znanymi pierwiastkami. Taki skok można np. zaobserwować pomiędzy molibdenem {Z = 42) i rutenem (Z = 44). Dowodzi on, że pomiędzy tymi dwoma pierwiastkami przypada jedno miejsce na pierwiastek o liczbie atomowej 43, dotychczas jeszcze nie znaleziony w przyrodzie (por. § 111).
Stwierdzono w ten sposób, że ogólna liczba miejsc w szeregu pierwiastków, począwszy od wodoru, a kończąc na najcięższym pierwiastku naturalnym, wynosi 92. Spośród tych miejsc nie zajęte przez znane w przyrodzie pierwiastki są już tylko dwa: 43 i 61. Oba te pierwiastki zostały jednak wytworzone sztucznie (por. § 108, 110).
Promieniami X można się też posługiwać do celów analitycznych, podobnie jak się posługuje promieniami widzialnymi w analizie widmowej. W ten sposób daje się stwierdzić obecność w materiale anty- katody nie tylko składników znanych, lecz również i nieznanych. O ile jednak odkrycie nowego pierwiastka na drodze analizy widmowej było dziełem raczej szczęśliwego przypadku, o tyle za pomocą promieni X można prowadzić poszukiwania celowe i systematyczne, gdyż położenie prążków X nieznanych pierwiastków może być przewidziane na podstawie ich liczby atomowej. Na drodze takich systematycznych poszukiwań został np. wykryty w 1922 r. hafn (Z = 72), towarzyszący związkom cyrkonu, a w 1925 r. ren (Z = 75).
Leave a reply