Rzecz jasna, że przewodnictwo właściwe (wyjąwszy niektóre roztwory bardzo stężone) rośnie wraz ze stężeniem elektrolitu. Jeśli jednak wziąć pod uwagę stosunek przewodnictwa właściwego x do stężenia c (tzw. przewodnictwo molowe lub równoważnikowe l — >(jc), to można stwierdzić, że stosunek ten rośnie ze wzrostem rozcieńczenia, gdyż wskutek wzrastającego stopnia dysocjacji coraz większy odsetek ogólnej liczby cząsteczek bierze udział w przenoszeniu ładunku elektrycznego przez roztwór. W roztworach bardzo rozcieńczonych przewodnictwo molowe dąży do pewnej wartości granicznej, odpowiadającej całkowitej dysocjacji elektrolitu (a = 1). Ta wartość graniczna oznaczana jest przez i nosi nazwę przewodnictwa granicznego lub przewodnictwa w rozcieńczeniu nieskończenie wielkim.
Jeśli założy się zgodnie z Arrheniusem, że prędkości poruszania się jonów danego elektrolitu w polu elektrycznym nie zależą od stężenia, wówczas przyjąć trzeba, że przewodnictwo molowe jest wprost proporcjonalne do liczby jonów powstałych z mola elektrolitu, czyli do stopnia dysocjacji. W takim razie stopień dysocjacji można znaleźć z proporcji ° : 1 = ź :
Zależnie od wartości a można podzielić ogół elektrolitów na dwie duże grupy. Do pierwszej zalicza się elektrolity, które już w roztworach stężonych wykazują znaczny stopień dysocjacji. Stosunkowy wzrost stopnia dysocjacji (a z nim razem i przewodnictwa molowego) z rozcieńczeniem roztworu jest więc powolny, i to tym powolniejszy, im większe jest rozcieńczenie. W roztworach bardzo rozcieńczonych dysocjacja jest praktycznie całkowita, a przewodnictwo molowe osiąga wartość praktycznie stałą, równą przewodnictwu granicznemu. Takie elek trolity nazywa się mocnymi. Należą do nich wszystkie niemal sole, niektóre kwasy, jak HC1, HNOj, H2S04 i inne, oraz niektóre zasady (NaOH, Ca(OH)2 i in.).
Elektrolity drugiej grupy, zwane elektrolitami słabymi, w większych stężeniach wykazują tylko nieznaczny stopień dysocjacji. I tu a rośnie ze wzrostem rozcieńczenia. Wzrost ten jest stosunkowo znacznie szybszy niż w elektrolitach mocnych, lecz nawet w najbardziej rozcieńczonych roztworach, których przewodnictwo daje się jeszcze mierzyć z dostateczną dokładnością, wartość >/. jest daleka od wartości Ta ostatnia może być znaleziona jedynie na drodze pośredniej, której tutaj nie możemy omawiać.
Do elektrolitów słabych zalicza się liczne kwasy nieorganiczne (HNO2, HCIO) i większość organicznych (m. in. kwas octowy, CH3COOH), niektóre zasady, np. zasadę amonową, oraz bardzo nieliczne sole, wśród nich chlorek rtęciowy, HgCl2. Podział elektrolitów na mocne i słabe nie jest zupełnie ścisły, gdyż:
– 1) stopień dysocjacji elektrolitu zależy od stężenia
– 2) istnieją też elektrolity, choć nierównie mniej liczne, które co do wartości stopnia dysocjacji zajmują stanowisko pośrednie, tzw. elektrolity o średniej mocy. Takimi są np. kwas fluorowodorowy, HF, kwas fosforowy, H3P04 i niektóre inne.
Leave a reply