Inny sposób oznaczania stopnia dysocjacji

W rzeczywistości i jest zawsze mniejsze od v i to tym bardziej, im większe są stężenia roztworu. Stąd wynika podług Arrheniusa, że elektrolit w roztworze jest zdysocjowany częściowo, tak iż obok jonów znajduje się pewna liczba cząsteczek niezdysocjo- wanych, tym większa, im większe jest ogólne stężenie elektrolitu. Pomiędzy jonami (An i Kt+) a cząsteczkami niezdysocjowanymi (AnKt) ustala się stan równowagi dynamicznej w myśl równania: An—+ Kt' AnKt, przesunięty tym bardziej na lewo, im mniejsze jest stężenie. Ułamek, wskazujący, jaka część ogólnej ilości elektrolitu uległa w roztworze rozpadowi na jony, nazywa się stopniem dysocjacji elektrolitycznej i oznacza się symbolem a. Z definicji tej wynika, że Oal. Znając współczynnik i, można obliczyć wartość a na podstawie następującego rozumowania. Przypuśćmy, że została rozpuszczona 1 gramocząsteczka elektrolitu. Na skutek dysocjacji roztwór bę dzie zawierał (1—a) gramocząsteczek w stanie niezdysocjowanym i vu. gramocząsteczek wszystkich rodzajów jonów razem (1 — a) + va = = 1 + (v — 1) a gramocząsteczek, zamiast jednej gramocząsteczki w przypadku, gdyby dysocjacja nie miała miejsca. Ogólna liczba cząsteczek wzrosła więc na skutek dysocjacji w stosunku [1 + (v — 1) a]: 1, a to właśnie podaje współczynnik i. Stąd:

Jak już powiedziano, a rośnie wraz ze spadkiem stężenia i w roztworach bardzo rozcieńczonych zbliża się do jedności, a dla a = 1 mamy i = v.

Inny sposób oznaczania stopnia dysocjacji, stosowany zwłaszcza wtedy, gdy ma on bardzo małą wartość, polega na pomiarze przewodnictwa elektrolitów. Przewodnictwo to, tak samo jak i przewodnictwo metali, zależy od kształtu przewodnika, czyli od powierzchni elektrod i grubości warstwy elektrolitu. Przewodnictwo słupa elektrolitu o przekroju 1 cm2 i wysokości 1 cm nazywa się przewodnictwem właściwym.