Defekt masy dla niektórych izotopów

Z wartości defektu masy można sądzić o wielkości energii potencjalnej, a więc i o trwałości danego jądra atomowego. Jądro jest tym trwalsze, im mniejsza jest jego energia potencjalna, czyli im większy defekt masy. Z przebiegu krzywej na rys. 85 wynika więc, że jądra pierwiastków leżących w układzie w pobliżu chromu są szczególnie trwałe. Dużą trwałością odznaczają się też jądra /’He, l2C i “’O, którym na wykresie odpowiadają punkty, leżące znacznie powyżej krzywej. Natomiast końcowe pierwiastki układu okresowego, położone na opadającej części krzywej, nacechowane są małą trwałością, co znajduje swój wyraz w ich zdolności do samorzutnego rozpadu.

Wykorzystanie energii atomowej, powstającej na skutek zaniku masy w procesach jądrowych, uzależnione było od możności przeprowadzenia takich procesów na większą skalę, niż w badaniach dotychczas omawianych. Podczas wojny 1939—1945 r. myśl ta została zrealizowana. Wykorzystano mianowicie pękanie jąder 2!5U i 2WPu pod wpływem bombardowania neutronami. Jak wspomniano wyżej (§ 112), w wyniku tej przemiany powstają dwa jądra o masach rzędu około 80—150 oraz pewna liczba neutronów. Część masy pękającego jądra ulega zamianie na energię. Później stwierdzono też bardzo rzadkie przypadki pękania jąder uranowych na trzy, a nawet cztery większe fragmenty.

Prawdopodobieństwo trafienia jądra uranowego przez neutron jest bardzo małe. Wobec tego w zwykłych warunkach, gdy preparat badany zawiera nieznaczne ilości 235U, wszystkie prawie neutrony ulegają rozproszeniu lub zderzają się z innymi jądrami, nie ulegającymi pękaniu, wobec czego przemiana wkrótce ustaje. Jeśli jednak izotop zostaje zgromadzony w większej ilości, wówczas praktycznie każdy neutron wywołuje pękanie nowego jądra z równoczesnym powstawaniem kilku dalszych neutronów itd. Zapoczątkowana przez jeden neutron reakcja łańcuchowa rozwija się ze wzrastającą szybkością, a wywiązujące się przy tym w bardzo krótkim czasie olbrzymie ilości energii powodują eksplozją o nieznanej uprzednio sile.