Rozdzielenie izotopów tego samego pierwiastka stanowi zadanie znacznie trudniejsze niż samo stwierdzenie ich występowania. Wobec praktycznie całkowitej tożsamości ich własności chemicznych jedyną możliwą drogą wydawało się wykorzystanie różnicy ich ciężarów atomowych lub ciężarów cząsteczkowych ich związków. Spośród metod opartych na tej różnicy zastosowanie znalazły metody następujące.
Punkty świetlne obserwowane w ultramikroskopie nie pozostają nieruchome, lecz znajdują się w ciągłym ruchu. Ruch ten odbywa się skokami po linii zygzakowatej w sposób nieregularny. Przeciętna jego prędkość jest tym większa, im wyższa jest temperatura i im mniejsza masa cząstki. Ruch ten, właściwy cząstkom wszystkich roztworów koloidowych, nosi nazwę ruchu Browna od nazwiska botanika angielskiego, […]
Jak zaznaczono w § 11, znajomość ciężaru równoważnikowego pierwiastka, który nie trudno znaleźć drogą analizy chemicznej jego związku np. z tlenem lub wodorem, nie pozwala jeszcze w sposób jednoznaczny określić jego ciężaru atomowego. Nie można bowiem orzec a priori, w jakim stosunku atomowym pierwiastki łączą się ze sobą. Woda np. składa się z tlenu i […]
Własności kryształów zależą w znacznym stopniu od rodzaju sił wiążących poszczególne elementy ich budowy. Kryształy typowych elektrolitów zbudowane są z jonów połączonych działaniem sił elektrostatycznych. Typową substancją o budowie jonowej jest chlorek sodowy, NaCl. Struktura jego kryształów przedstawia się jako sieć przestrzenna o symetrii sześciennej, której węzły w trzech wzkjemnie prostopadłych kierunkach obsadzone są na […]
W piśmiennictwie chemicznym przyjęto zastępować nazwy pierwiastków odpowiednimi symbolami, wprowadzonymi w pierwszej połowie XIX w. przez szwedzkiego chemika Berzeliusa. Symbole te tworzy się biorąc pierwszą literę łacińskiej nazwy pierwiastka, a w razie potrzeby dodając jeszcze jedną z liter dalszych. Otrzymane w ten sposób symbole podane są w trzeciej kolumnie tablicy 2.
Zgodnie z teorią równoważności masy i energii (por. § 7) ubytkowi masy towarzyszy wydzielenie równoważnej ilości energii, którą można obliczyć ze wzoru Einsteina. E = wic, gdzie c — prędkość światła w próżni.
Cząsteczka biegunowa wytwarza dokoła siebie pole elektryczne o dość znacznym natężeniu, podczas gdy w przypadku symetrycznego rozmieszczenia ładunków w cząsteczce pole wytworzone przez .te ładunki koncentruje się prawie wyłącznie wewnątrz cząsteczki. Wskutek tego cząsteczka biegunowa działa znacznie większymi siłami na cząsteczki sąsiednie niż niebiegunowa. Stąd skłonność cząsteczek bie gunowych do asocjacji, czyli łączenia się z […]
Przeprowadzenie dokładnego rozgraniczenia pomiędzy zjawiskami fizycznymi a chemicznymi jest niemożliwe także z tego względu, że większości typowych przemian chemicznych towarzyszą zjawiska fizyczne (wydzielanie ciepła podczas spalania wodoru lub światła podczas utleniania fosforu, powstawanie napięć elektrycznych w ogniwach galwanicznych, zjawiska mechaniczne towarzyszące rozkładowi materiałów wybuchowych).
Różne substancje pochodzenia organicznego, jak kleje, gumy, żelatyna, białko itp., tworzą roztwory koloidowe przez zwykłe zetknięcie z odpowiednim rozpuszczalnikiem. Również i niektóre substancje nieorganiczne, zwłaszcza gdy zostały świeżo otrzymane w postaci trudno rozpuszczalnych osadów, jak np. krzemionka, uwodnione tlenki żelaza i glinu, siarczki miedzi, arsenu, kadmu, chlorek lub bromek srebra i in., po dłuższym zetknięciu […]
Przez dodatek niewielkiej ilości dwutlenku manganu, Mn02, ciemnobrunatnej substancji, występującej w przyrodzie jako minerał braunsztyn, rozkład zostaje znacznie przyśpieszony i przebiega z dostrzegalną szybkością już w temperaturze o wiele niższej, przy czym KCIO4 nie tworzy się wcale. Sam dwutlenek manganu nie ulega przy tym dostrzegalnej zmianie. Tego rodzaju substancje, które nie biorąc pozornie żadnego udziału […]
Jak należało oczekiwać na podstawie dużej ilości ciepła, wydzielającego się podczas powstawania wody z pierwiastków, jest ona związkiem bardzo trwałym nawet w wysokich temperaturach. Dopiero powyżej 1500°C rozpoczyna się dysocjacja pary wodnej na tlen i wodór, tym dalej posunięta, im wyższa temperatura. Z obniżeniem temperatury gazy te ponownie łączą się, tworząc parę wodną.
W myśl teorii Bohra emisja promieniowania spowodowana jest przejściem elektronu z wyższego poziomu energetycznego na niższy. W każdym atomie istnieje szereg stacjonarnych poziomów energetycznych. Różnica poziomów energetycznych może więc przybierać różne, lecz dla danego pierwiastka dokładnie określone wartości. Odpowiednio do tego światło wysyłane przez dany pierwiastek obejmuje promieniowanie o różnej długości fali, a widmo składa […]
Charakter chemiczny pierwiastków rodzin pobocznych w różnych grupach układu nie wykazuje tak dużych różnic. W stanie wolnym mają one wszystkie własności typowych metali. Na niższych stopniach utlenienia tworzą tlenki słabo zasadowe. Jedynie wyższe tlenki pierwiastków położonych w prawej części układu, poczynając od grupy V, a częściowo nawet IV, mają charakter bezwodników kwasowych, podobnie jak odpowiednie […]
Sześć pierwiastków, nazywanych gazami szlachetnymi, tworzy główną rodzinę ósmej grupy układu okresowego. Od wszystkich innych różnią się one przede wszystkim swoją niezdolnością do tworzenia trwałych związków chemicznych. Temu zapewne przypisać należy, ż poznano je stosunkowo bardzo późno, bo dopiero pod koniec ubiegłego stulecia, pomimo że przynajmniej niektóre z nich spotyka się w przyrodzie w ilościach […]